W ekspresowym tempie udało nam sie pokonać pierwsze 600 mil trasy: Zdążyliśmy na chwilę wpaść do Upernaviku, gdzie uzupełniliśmy zapasy i paliwo – i od razu pognaliśmy dalej. Pojawiło się ciekawe okienko pogodowe, które umożliwiło żeglugę prosto do Pond Inlet – już w Kanadzie.Plan zadziałał idealnie. Zdążyliśmy w samą porę, za nami przypłynął jeszcze zaprzyjaźniony jacht francuski. A potem okno się zamknęło i jachty, które wypłynęły później, dostały na powitanie 40 węzłów w dziób. Tymczasem Inatiz bezpiecznie stanęła w nowo wybudowanym porcie w Pond Inlet.
Port w Pond Inlet jest tak nowy, że jeszcze nie ma go na mapach. Oddano go do użytku niecałe dwa lata temu – i jak na wysoką Arktykę jest naprawdę imponujący: 30 metrów solidnego wysokiego nabrzeża, dwa usypane falochrony i kilka pływających pomostów dla lokalnych łodzi. Olbrzymia inwestycja, która kosztowała więcej niż budowa olimpijskiej mariny we Francji. Ale w Arktykę wszystkie materiały trzeba było dowieźć, a pracownicy musieli przylecieć z południa.A jednak w porcie nie ma nawet takich udogodnień jak choćby – drabinka. Skok pływu ma tutaj ponad dwa metry, więc na niskiej wodzie wdrapanie się na nabrzeże stanowi niezłe wyzwanie. Najwyraźniej projektant założył, że żeglarz docierający tak daleko z pewnością musi być super sprawny fizyczie… Ale że stanie przy kei oferuje dostęp do wielu dóbr… Motywacji nie brakuje 😉
Na nabrzeżu powitała nas grupa nastolatków. Najstarszy pewnym głosem oznajmił, że pływa już na polowania, wiele razy był na łodzi, także widział już kuter rybacki… ale na jachcie jeszcze nie gościł! Umówiliśmy się, że zaprosimy całą grupę na zwiedzanie – ale dopiero za pół godziny. Żeby osłodzić oczekiwanie, wręczyliśmy tabliczkę polskiej czekolady. Nasi nowi młodzi znajomi po kwadransie wrócili z kawałkiem płetwy narwala by dzieląc się jedzeniem, przypieczętować naszą znajomość. Teraz byliśmy już swoi 😀
Dzięki temu szybko dowiedzieliśmy się, że paliwo możemy zamówić u managera w CO-OPie. To Nunavut-owska sieć sklepów działających na zasadzie kooperatywy. Mieszkańcy osady mogą tam pracować tyle godzin, ile mają ochotę – a część wynagrodzenia odbiera się w produktach.
Ale gdy przyszło do konkretów, usłyszeliśmy, że ok, paliwo da się zamówić, ale… przyjedzie – kiedy przyjedzie. Z uśmiechem wytłumaczyliśmy, że znamy prawa rządzące Arktyką. Byliśmy nad zatoką Hudsona. Poznaliśmy też managera sklepu w Kimmirut….
-Znacie JP..?! Wow, niesamowite, to mój serdeczny przyjaciel. Znamy się od… Albo wiecie co… Musimy do niego zadzwonić..!! 😀
Po tym odkryciu czas przyspieszył znacznie 🙂 Już po dwóch godzinach na nabrzeżu stała cysterna, a bezcenne w Arktyce paliwo wartko spływało wężem do zbiornika. Co ciekawe, cena paliwa znów była znacznie niższa niż w Polsce. Tankowaliśmy w tym roku w Norwegii, na Islandii i Grenlandii – i wszędzie było taniej niż w naszym pięknym kraju. Lejemy zatem gdzie tylko się da – rozważaliśmy nawet czy nie napełnić ropą wanny 😉
Skoro jest nabrzeże, to powinno dać się załatwić również wodę. Pewnie, jeśli tylko potrzebujecie… Jeszcze nie skończyliśmy tankować paliwa, gdy na nabrzeżu pojawiła się kolejna cysterna tym razem z wodą. To bardzo dziwne uczucie kiedy cysterny czekają w kolejce do jachtu…
Ale żeby nie było zbyt pięknie, okazało się, że za wodę musimy zapłacić i to z góry. No i bądź tu człowieku mądry – ile zmieścimy w zbiornikach? No i padła też cena.. 95 centów za litr. Dziewięćdziesiąt pięć..! Przy paliwie za półtora dolara nie wiadomo co lepiej lać – wodę czy diesla?
Jednak postanowiliśmy zaszaleć. Wysłaliśmy Olę, by zamówiła 200 litrów. To będzie luksusowa woda, ale przynajmniej nie z odsalarki. Cysterna pojechałla po wodę i wróciła. Ostrożnie zatankowaliśmy dokładnie 200 litrów drogocennego płynu. Przygotowaliśmy nawet kanistry na to, co nie zmieściłoby się do zbiornika… I wtedy przybiegła Ola z rachunkiem – i okazało się, że woda kosztowała nas nie 190 a ledwie 19 dolarów kanadyjskich. Przecinek w cenie przeskoczył gdzieś na granicy różnych dialektów 😀
Kiedy Inatiz stała juz zatankowana po korki wszystkich zbiorników, w końcu wybraliśmy się na spacer. Czworo z nas żeglowało dwa lata temu po Zatoce Hudsona – i zgodnie stwierdziliśmy, że wróciliśmy w ulubioną część Arktyki. Wszystko tu w Pond Inlet jest takie samo, jak w pozostałych osadach Nunavut. Mały jest ten Świat 😀
Zatrzymaliśmy się na chwilę w niedużej osadzie Ukkusissat. Piękny lipcowy dzień i licząca raptem sto osób osada tętniła życiem. Większość zajęć skupiała się wokół łodzi lecz nie brakowało też osób, które po prostu wystawiły twarze do słońca robiąc po prostu NIC 😃 My w sumie też robiliśmy nic – ot, spacerowaliśmy pomiędzy domami…
Jak wyglądają grenlandzkie urodziny? Przygotowujesz dużo, ale naprawdę dużo jedzenia – a następnie zapraszasz dosłownie wszystkich. Goście przychodzą i wchodzą kiedy chcą, niektórzy wracają kilka razy w ciągu dnia. Im więcej osób się przewinie, tym lepsze urodziny. Wszyscy jedzą na stojąco, z papierowych je talerzyków i sami się obsługują: Nikt nikogo nie namawia do dokładki, ale jeść można do woli. Ba, nawet zabrać trochę ze sobą.! A najedzeni goście po prostu wychodzą – nikogo się nie żegna i nie odprowadza do drzwi.
Serwowane potrawy można podzielić na dwie grupy: Stół w przedpokoju oraz sąsiednią zamrażarkę zajmowały lokalne specjały. Królował oczywiście Maktaq czyli surowa skóra z wieloryba (najchętniej narwala albo biełuchy) wraz z warstwą tłuszczu. To dla ludzi północy nie tylko rarytas lecz także cenne źródło witamin oraz mikroelementów. Tuż obok dumnie prezentowały się ogon narwala, suszony wieloryb i suszona ryba. Jedynym daniem pieczonym było mięso woła piżmowego które i tak podawane było na zimno 😃
Zaokrętowanie załogi udało się całkiem sprawnie. Skontaktowaliśmy się z kapitanem portu. Zapewniliśmy go, że szanujemy nowe prawo. Nie bedziemy próbować zostawać przy nabrzeżu na noc. Nie będziemy tu krążyć w okolicy i wymieniać załóg co kilka dni. Jesteśmy tu tylko po to by zaprowiantować jacht wypływający na Przejście Północno-Zachodnie. W tym momencie uśmiechnął się, popatrzył w grafik zajętości nabrzeża i powiedział, że oczywiście pomoże. Dostałem pozwolenie na postój przez 5 godzin!!
Zameldowali się na jachcie po 14. Nawet nie wnosiliśmy bagaży do środka. Opuściliśmy je tylko na pokład rufowy. Teraz do zadań. Karolina, Maciek i Marek – zakupy spożywcze. Ola i Kacper zakupy papierowo techniczne. Andrzej wymiana butli z gazem…
Wyprawy planuje się całkiem prosto. Siada się przy kominku, rozkłada mapy i zaczyna wyobrażać sobie miejsca które odwiedzimy. Jeszze trzeba ułożyć to wszystko w harmonogram. Porty wymian załogi, daty…a bogowie patrzą na to z góry uśmiechając się z politowaniem.
Gorzej, gdy na jachcie zostałem sam. Ciężko jest jednocześnie pilnować jachtu, spać i jeszcze coś zrobić. Dobrze, że mamy kominek, zamkniętą sterówkę – i że udało się uruchomić kamerę na maszcie. Po kilku godzinach wypracowałem sobie względnie efektywny rytm: 10 min pracy, wyjscie z maszynowni, żeby spojrzeć na kamerę, kolejne 10 min pracy, spojrzenie na kamerę, odepchnięcie growlera, dorzucenie opału do kominka, 10 min pracy… i tak w kółko.
W nocy na kotwicowisku zapadła taka cisza, że przez burtę słychać było dzwięki topiącego się lodu. Tylko co jakiś czas coś uderzało burtę któregoś z jachtów. Wtedy zrywały się odgłosy pośpiesznych kroków, w ruch szły metalowe tyczki. Każdy z sześciu zakotwiczonych tu jachtów walczył w totalnej ciszy. Na szczęście wiatru prawie nie było. Nawet podczas flauty, zabawa z lodem dała mi w kość. Wolę nie myśleć, co byłoby przy sztormowej pogodzie.
W Grenlandzkich osadach nie ma pomostów ani nawet nabrzeży dla jachtów. Chcąc zacumować należy porozumieć się z lokalnymi rybakami. Zazwyczaj są życzliwi lecz pojawia się bariera językowa. Nikt z nas nie mówi po Grenlandzku a dla nich angielski jest dopiero trzecim językiem.
Kilka dni temu stojąc w malowniczej osadzie Umaannaq staliśmy związani w tratwę. Ustaliliśmy z rybakami, że wypływają dopiero nastepnego dnia, po południu. Cumowaliśmy pomiedzy kutrami. Czuliśmy się bardzo bezpiecznie. Jednak na wszelki wypadek całą noc kolejne wachty czuwały.
Żeglując wzdłuż zachodniego wybrzeża, na północ od zatoki Disko, Maciek zakotwiczył naszą pomarańczową dziewczynę na przeciw porzuconej osady, w której do 1972 roku działała jedyna na Grenlandii kopalnia węgla kamiennego. Qullissat, bo tak nazywa się to miejsce, miało całkiem niesamowitą historię – i powstania, i opuszczenia przez ludzi!
Gdy wybuchła II wojna światowa i Dania została zajęta przez hitlerowskie Niemcy, Qullissat tylko zyskało na znaczeniu: jedyna kopalnia węgla na Grenlandii podwoiła wydobycie i pozwoliła mieszkańcom wyspy uniezależnić się od dostaw z zewnątrz. I to mimo, że praca odbywała się bez pomocy maszyn, a sztolnie nie miały nawet elektrycznego oświetlenia.
Nie bacząc na odgórne decyzje osada kwitła: w 1952 roku liczyła blisko tysiąc mieszkańców i była trzecim co do wielkości miastem Grenlandii. Mistrzostwo Grenlandii w piłce nożnej 1960 zdobyła drużyna Nanok Idraetslag – jedna z kilku, w których grali pracownicy kopalni. W infrastrukturę kopalni wciąż nie inwestowano, więc produkcja balansowała na (lub poniżej) granicy opłacalności, ale mimo to 1966r kopalnia wydobywała już 40 000 ton węgla, a społeczność osady liczyła już ponad 1400 mieszkańców, nie tylko Grenlandczyków i Duńczyków – ale i Szwedów, Norwegów i Szkotów…
Na nasze szczęście zatarcie śladów po czasach świetności Qullissat również się nie udało: choć część budynków rozebrano, wciąż wiele znajduje się w całkiem niezłym stanie. Pod szkieletami tuneli osłaniających kiedyś przed arktyczną pogodą wciąż można odnaleźć tory, po których transportowano urobek. W dawnym szpitalu stoją resztki aparatu Roentgena, z którego sprowadzenia w 1946r społeczność była bardzo dumna. Wannę w szpitalnej łaźni starczyłoby w zasadzie umyć…
Kapituła nagrody „Kryształowego Żagla” postanowiła przyznać naszej wyprawie „Lodowe Krainy – Rosyjska Arktyka 2019” tytuł „Pomorski Żeglarski Rejs Roku 2019”.